ساختار سرمایه و نظریه نمایندگی: شواهدی تجربی از بورس اوراق بهادار تهران

رحیمیان, نظام الدین; قادری, بهمن; رسولی, پیمان

doi:10.22051/ijar.2016.2587

ساختار سرمایه و نظریه نمایندگی: شواهدی تجربی از بورس اوراق بهادار تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه حسابداری، دانشگاه خاتم

² دانش‏ آموخته دوره کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه ارومیه

³ دانشجوی دوره کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه کردستان

10.22051/ijar.2016.2587

چکیده

بر اساس نظریه نمایندگی، سیاست‌های تأمین مالی شرکت به صورت مستقیم منافع گروه مدیریت، سهامداران و اعتباردهندگان را تحت تأثیر قرار می‏دهد. در ادبیات نوین تأمین مالی، تعارض‏های نمایندگی و اصول راهبری شرکت‌ها، از عوامل تعیین کننده ساختار سرمایه شرکت‌ها محسوب می‏شوند. در رابطه با تعارض‏های نمایندگی و ساختار سرمایه، دو نوع مصداق شامل تضاد سهامداران و اعتباردهندگان (مرتبط با بدهی) و تضاد مدیران و سهامداران (مرتبط با حقوق صاحبان سهام) وجود دارد. در این پژوهش، اثر ساختار سرمایه بر هزینه‏های نمایندگی با رویکرد الگو‏سازی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گفته است. برای اندازه‏گیری هزینه‏های نمایندگی به عنوان متغیر وابسته، از متغیرهای مشاهده‏پذیر نسبت بازده دارایی‌ها، نسبت به‏کارگیری دارایی‌ها، نسبت هزینه‏های اختیاری و نسبت کیوتوبین استفاده شده است. نسبت اهرم مالی به عنوان متغیر معرف ساختار سرمایه نیز به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است. همچنین، متغیرهای نسبت دارایی‌های قابل وثیقه‏گذاری و فرصت‏های رشد به عنوان متغیرهای کنترلی وارد الگوی پژوهش شده است. جامعه‏ آماری پژوهش را شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1382 الی 1393 تشکیل می‏دهد. پس از اطمینان یافتن از برازش قابل قبول الگو‏های اندازه‏گیری و ساختاری پژوهش، نتایج پژوهش حاکی از آن است که اهرم مالی، اثر منفی و معناداری بر هزینه‏های نمایندگی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مدیریت مالی

عنوان مقاله [English]

Capital Structure and Agency Theory: Empirical Evidence From Listed Companies in Tehran Stock Exchange

نویسندگان [English]

Nezamoddin Rahimian ¹
Bahman Qaderi ²
Peyman Rasouli ³

¹ Assistant Professor of Accounting Department, Khatam University

² Graduate student of accounting, Urmia University

³ Master of Accounting degree, Kurdistan University

چکیده [English]

Based on the agency theory, Interests of the directors, shareholders and creditors directly are affected by corporate financing policies. In modern financing literature, corporate governance and agency conflicts are considered as determinants of firms' capital structure. In relation to agency conflicts and capital structure, there are two types of evidence, including shareholders and creditors conflicts (related to debt) and managers and shareholders conflict (related to equity). In this study, the effect of capital structure on agency costs by using the structural equation modeling approach has been examined. To measure the agency costs, it has been used the observable variables such as the return on assets ratio, asset utilization ratio, discretionary expenses ratio and Tobin's Q. Also, it is used leverage ratio as independent variable to measure capital structure. In addition, collateral value of assets and growth opportunities are entered to the model as control variables. Among the accepted companies, 68 ones in Tehran Stock Exchange were selected for statistical samples from 2003 to 2014 in order to attain the research purposes. The results show that capital structure has a significant and negative effect on agency costs.

کلیدواژه‌ها [English]

Capital Structure
Conflict of interest
Agency Costs
Structural Equation Modeling

مراجع

ابارشی، احمد. و حسینی، سیدیعقوب. (1391). «مدل‏سازی معادلات ساختاری»، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه شناسان.

احمدپور، احمد. و سلیمی، امین. (1386). «تأثیر صنعت و اندازه بر ساختار سرمایه (شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران) »، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 26 (1): 35-13.

اعتمادی، حسین. و منتظری، جواد. (1392). «بررسی عوامل مؤثر بر ساختار سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با تأکید بر رقابت بازار»، مجله بررسی‏های حسابداری و حسابرسی، 20 (3): 26-1.

باغومیان، رافیک. و عزیززاده مقدم، کیوان. (1393). «رابطه ویژگی‌های شرکت وساختار سرمایه»، مجله مطالعات تجربی حسابداری مالی، 11 (43): 133-111.

برادران‏حسن‏زاده، رسول. و بهشتی‏نهند، رضا. (1394). «تأثیر ساختار سرمایه بر محافطه‏کاری شرطی و هزینه‏های نمایندگی»، مجله تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 7 (28): 53-36.

جباری، حسین. رحمانی، حلیمه. و وفاپور، محمدعلی. (1392). «تأثیر سیاست‌های تأمین مالی بر هزینه‏های نمایندگی»، مجله پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 5 (19): 172-153.

حیدری، مهدی.، حمزه، دیدار.، قادری، بهمن.، و خالق پرست اطهری، شبنم. (1394). «بررسی رفتار نامتقارن هزینه‏ها از دیدگاه نظریه نمایندگی: رویکرد الگوسازی معادلات ساختاری»، مجله دانش حسابداری مالی، 2 (3): 144-123.

حیدری، مهدی.، دیدار، حمزه.، و قادری، بهمن. (1394). «بررسی تأثیر هزینه‏های نمایندگی بر معیارهای ارزیابی عملکرد: رویکرد الگوسازی معادلات ساختاری»، مجله حسابداری مالی، 7 (27): 101-77.

خدادادی، ولی. و ویسی، سجاد. (1394). «تببین رابطه ساختار سرمایه، مسئله نمایندگی و عملکرد شرکت»، مجله پژوهش حسابداری، شماره 19: 150-133.

خلیفه سلطانی، سید احمد. و خواجوی، سیمین. (1395). «تأثیر مخاطرات اخلاقی بر ساختار سرمایه»، مجله مطالعات تجربی حسابداری مالی، 12 (49): 189-171.

دارابی، رؤیا. (1392). «رابطه انعطاف‏پذیری مالی و تصمیمات ساختار سرمایه»، مجله راهبرد مدیریت مالی، 1 (1): 31-1.

ستایش، محمدحسین. منفرد مهارلویی، محمد. و ابراهیمی، فهیمه. (1390). «بررسی عوامل مؤثر بر ساختار سرمایه از دیدگاه تئوری نمایندگی»، مجله پیشرفت‏های حسابداری، 3 (1): 89-55.

عربصالحی، مهدی. و کاظمی‏نوری، سپیده. (1393). «تأثیر هزینه‏های نمایندگی بر حساسیت سرمایه‏گذاری- جریان‏های نقدی»، مجله دانش حسابداری، 5 (17): 118-97.

قاسمی، وحید (1392). «مدل‏سازی معادله ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربردAmos Graphics»، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه شناسان.

کریمی، فرزاد. و اشرفی، مهدی. (1390). «بررسی ارتباط بین ساز و کارهای نظام راهبری شرکتی و ساختار سرمایه در بورس اوراق بهادار تهران»، مجله پژوهش‌های حسابداری مالی، 3 (2): 92-79.

کیومرثی، زهره. (1391). بررسی تأثیر سازوکارهای حاکمیت شرکتی و تصمیمات ساختار سرمایه بر هزینه‏های نمایندگی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد.

مهرانی، ساسان. کرمی، غلامرضا. و سیدحسینی، سیدمصطفی. (1393). «تئوری حسابداری»، چاپ دوم، تهران: انتشارات نگاه دانش.

نبیئی بروجنی، حسین. و نوروزی، محمد. (1394). «بررسی عوامل تعیین کننده ساختار سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با تأکید بر نظریه سلسله مراتبی»، مجله پژوهش حسابداری، 16: 84-66.

نوروش، یزدانی. و یزدانی، سیما. (1389). «بررسی تأثیر اهرم مالی بر سرمایه‏گذاری در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، مجله پژوهش‌های حسابداری مالی، 2 (2): 48-35.

Chechet. I. L. and Olayiwola. A. J. (2014). “Capital Structure and Profitability of Nigerian Quoted Firms: The Agency Costs Theory Perspective”. American International Journal of Social Science, 3 (1): 139-158.

Dey, A. (2008). “Corporate Governance and Agency Conflicts”. Journal of Accounting Research, 46 (5): 1143–1181.

Easterbrook, F. (1984). “Two Agency Costs Explanations of Dividends”. American Economic Review, 74: 605-659.

Guney, Y. , Li, L. and Fairchild, R. (2011). “The Relationship between Product Market Competition and Capital Structure in Chinese Listed Firms”. International Review of Financial Analysis, 2: 41-51.

Hasan, A. and But, S. A. (2009). “Impact of Ownership Structure and Corporate Governance on Capital Structure”, International Journal of Business and Management, 4 (2): 50-57.

Henry, D. (2010). “Agency Costs, Ownership Structure and Corporate Governance Compliance: A Private Contracting Perspective”. Pacific-Basin Finance Journal, 18: 24-46.

Huang, G and Song, F. M. (2005). “The Determinants of Capital Structure: Evidence from China”. China Economics Review, pp8.

Jensen, M. C and Meckling, W. H. (1976). “Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs and Ownership Structure”. Journal of Financial Economics, 3 (4): 305-360.

Khan. A. , Kaleen. A. and Sajid. N. M. (2012). “Impact of Financial Leverage on Agency Costs of Free Cash Flow: Evidence from the Manufacturing Sector of Pakistan”. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2 (7): 6694-6700.

Li, X. , and Cui, L. (2003). “Empirical Study of Structure on Agency Costs in Chinese Listed Firms”. Journal of Nature of Science, 1 (1): 12-20.

Marques, M. O. and Santos, M. C. (2004). “Capital Structure Policy and Determinants: Theory and Managerial Evidence. ” Working Paper, University of Porto, Portugal.

Matusin. A. R. , Andryan. R. , Pamela. A. (2014). “The Impact Capital Structure on Agency Costs of Indonesian Listed Companies”. International Conference on Business, Economics and Accounting, Hong Kong, 26-28 March.

Mohammad. D. (2013). “A Dynamic Panel Model of Capital Structure and Agency Costs in Nigerian Listed Companies”. Journal of Accounting and Taxation, 5 (2): 33-44.

Rakesh. H. M. and Lakeshmi. P. (2013). “Capital Structure on Agency Costs: Evidence from Indian Public Companies”. Journal of Business and Management, 15 (1): 50-53.

Stephan, A. , Talavera, O. , Tsapin, A. (2011). “Corporate Debt Maturity Choice in Emerging Financial Markets”. The Quarterly Review of Economics and Finance, 51: 141–151.

Vijayakumaran, R. (2015). “Capital Structure Dicsions, Agency Conflicts and Corporate Performance: Evidence from SriLanka Listed Manufauturing Firms”. Available Online at http: //www. ssrn. com.

Wolfe, J. (2003). “The Tobin'q as a Company Performance Indicator”. Journal of Development in Business Simulation and Experimental Learning, 30: 155-160. s

Zhang, H. and Li. S. (2008). “The Impact of Capital Structure on Agency Costs: Evidence from UK Public Companies”. 16^th Annual Conference on Pacific Basin Finance, Economics, Accounting and Management, Australia, 2-4 July, 1-18